Geomarketing cz. III. Modelowanie
9 lat temuWykonanie rzetelnej analizy geomarketingowej wymaga przeprowadzenia wielokryterialnego modelowania przestrzenno-statystycznego. W jego skład wchodzą wykorzystywane powszechnie w świecie w tego typu analizach i przetestowane naukowo modele, takie jak m. in.: model scoringowy (wskaźnikowy), model Huff’a, model regresyjny i model interpolacyjny.
MODEL SCORINGOWY (wskaźnikowy) – jest to model oceny, mający za zadanie określenie stopnia przydatności różnych lokalizacji dla danego celu. Pozwala na stworzenie rankingu obiektów (lokalizacji) ze względu na wybrane cechy. Jego zasada działania polega na podziale obszaru badania na pola podstawowe oceny i wyliczeniu wartości wskaźników dla każdego z tych pól. Wskaźniki wyliczana są na podstawie przyjętych kryteriów (cech), przy czym każda cecha ma nadaną odpowiednią wagę. Wielkość wagi zależy od celu analizy.
Ryc. 1. Ranking potencjalnych lokalizacji.
Źródło: opracowanie własne.
MODEL HUFF’A – jest to model ciążenia konsumentów do ośrodków handlowych na danym obszarze. Wyraża prawdopodobieństwo wyboru danego miejsca zakupów spośród konkurujących ze sobą ośrodków. Umożliwia obliczenie prawdopodobieństwa, że konsument zamieszkały we wskazanym regionie zrobi zakupy w danym sklepie. Na jego podstawie możliwe są inne obliczenia, takie jak:
- liczba konsumentów w regionie, która prawdopodobnie przemieści się do danego sklepu
- przewidywane wydatki, które zostaną wydane ze wskazanego regionu w danym sklepie
- całkowita sprzedaż w każdym sklepie w całym badanym obszarze
- udział w rynku każdego sklepu
Z powodzeniem może zostać zastosowany do lokalizacji innych branż (np. bankowej).
Ryc. 2. Prawdopodobieństwo wyboru miejsca zakupów w analizowanym sklepie.
Źródło: opracowanie własne.
MODEL REGRESYJNY – jest to model pozwalający na prognozowane wartości (np. dochodu lub obrotu) w nowych lokalizacjach na podstawie wartości z lokalizacji istniejących. Jego zasada działania polega na określeniu zależności pomiędzy zmienną objaśnianą (np. dochodem lub obrotem), a zmiennymi objaśniającymi (np. siła nabywcza mieszkańców w promieniu 30 km od lokalizacji oddziału, liczba placówek konkurencji w promieniu 500 m od lokalizacji oddziału, stopa bezrobocia rejestrowanego w powiecie, w którym funkcjonuje oddział itp.).
Ryc. 3. Zasada działania modelowania regresyjnego.
Źródło: Urbański J., 2011, GIS w badaniach przyrodniczych, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego.
MODEL INTERPOLACYJNY – pozwala na stosunkowo precyzyjne oszacowanie wartości danych w nieobserwowanych lokalizacjach, w oparciu o wartości z obserwowanych lokalizacji. Jego zastosowanie wymaga znajomości wartości danych w odpowiedniej liczbie miejsc.
Ryc. 4. Rozkład przestrzenny wybranego zjawiska.
Źródło: opracowanie własne.
Z modelowaniem związane jest także pojęcie segmentacji, która jest szczególnie istotna kiedy trzeba wyznaczyć najbardziej i najmniej ciekawe strefy przydatności dla danej lokalizacji.
Elementem składowym każdej analizy geomarketingowej jest analiza statystyczna, wykorzystująca metody klasycznej analizy statystycznej, statystyki przestrzennej i geostatystyki.
Systemy informacji geograficznej (GIS) umożliwiają połączenie analizy przestrzennej, ze statystyką, statystyką przestrzenną i geostatystyką, co pozwala na eksplorację danych, pozyskiwanie wiedzy i wytwarzanie nowych informacji. Są przez to przez to najlepszym narzędziem służącym do wsparcia podejmowania decyzji w zakresie oceny efektywności lokalizacji różnego rodzaju działalności biznesowej.